"စာနယ္ဇင္း က်င့္ဝတ္ေတြ ေရးခဲ့သလို ဘေလာ့ခ္ဂါ က်င့္ဝတ္ဆိုၿပီး ေရးပါဦး ခင္ဗ်။ အခု ဘေလာ့ခ္ေတြ သိပ္မ်ားလာၿပီး တခ်ဳိ႕က မဟုတ္မဟတ္ေတြခ်ည့္ ေရးေနၾကတယ္"
လူငယ္ စာနယ္ဇင္းသမားေလး တစု ေရာက္လာၿပီး ေျပာလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္း က်င့္ဝတ္ေတြ အေၾကာင္း အၿမဲလိုလို ေရးေနတာေၾကာင့္ ခုလို ေျပာလိုက္တာပါ။ အင္တာနက္ ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြ ဘေလာ့ခ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖတ္႟ေနသူ ျဖစ္ေတာ့ သူတို႔ေျပာသလို ဘေလာ့ခ္ေတြ ေသာင္းခ်ီ ရွိေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း မဖြယ္မရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို ညစ္ညမ္းတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
လူထု ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ
ဘေလာ့ခ္ ဆိုတာေတြ ေပၚေပါက္လာတာ သိပ္မၾကာလွေသးပါဘူး။ ကြန္ျပဴတာ သံုးႏုိင္သူတိုင္း ကိုယ္ပိုင္ဘေလာ့ခ္ေတြ လုပ္လို႔ရတာေၾကာင့္ အခ်ိန္ေပးႏိုင္သူတိုင္း၊ ဝါသနာပါသူတိုင္း ဘယ္သူမဆို လုပ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေလးေတြက အမ်ားဆံုး လုပ္ၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က သတင္းေတြ ဖလွယ္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က ေဖ်ာ္ေျဖေရး အတြက္၊ တခ်ဳိ႕က ပညာေရးအတြက္ လုပ္ၾကတယ္။ လူတိုင္း လုပ္လို႔ရတာေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္တဲ့ ဘေလာ့ခ္ခ္ဂါေတြကို တခ်ဳိ႕က 'လူထု ဂ်ာနယ္လစ္' (Citizen Journalist) လို႔ အမည္တပ္ေပး ၾကတယ္။ စစခ်င္းေတာ့ အေပ်ာ္ လုပ္ၾကတာပါ။ လုပ္ရင္း လုပ္ရင္းနဲ႔ ေနာက္ေတာ့ တကယ္ဝါသနာပါသြားၿပီး၊ တကယ္ကို ပံုမွန္ ဘေလာ့ခ္ခ္ေတြ ေထာင္ၿပီး သတင္း အလုပ္လုပ္တဲ့ ဘေလာ့ခ္ခ္ဂါေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။
ရင္ဖြင့္ေနရာ
ဘေလာ့ခ္ဂါေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ လူငယ္ေလးေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က သတင္းအလုပ္ကို ဝါသနာပါလို႔ လုပ္ၾကတာ။ တမင္တကာကို မဟုတ္မဟတ္ မေတာ္မေလွ်ာ္ေတြ လုပ္သူအခ်ဳိ႕လည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသာင္းခ်ီေနတဲ့ ဘေလာ့ခ္ခ္ေတြထဲမွာ သိပ္အမ်ား ႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး အမ်ားစုကေတာ့ လူငယ္ေလးေတြ အေပွ်ာ္တမ္း လုပ္ၾကတာမို႔ သင့္ မသင့္၊ ေတာ္ မေတာ္၊ တင့္တယ္၏ မတင့္တယ္၏၊ မစဥ္းစားတတ္လို႔ မေလွ်ာ္မကန္ ျဖစ္ေနတာေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘေလာ့ခ္ခ္ အင္တာနက္တို႔ဆိုတာေတြကို စၿပီး သံုး ႏိုင္ၾကတာ ဘာမွ မၾကာေသးပါဘူး။ ဒီေတာ့ လူငယ္ေလးေတြ အဖို႔ ကစားစရာ အ႐ုပ္ရသလို ေဆာ့လို႔၊ ကစားလို႔ အားမရႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္ၾကတာ သဘာဝက်ပါတယ္။
စမ္းသပ္မႈေတြ႔ရွိတယ္
ကြန္ျပဴတာ အင္တာနက္ ဆိုတာကလည္း ကစားစရာ အသစ္အဆန္း၊ ဘေလာ့ခ္ခ္ဂါေတြ အမ်ားစုကလည္း လူငယ္ေလးေတြ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ က်င့္ဝတ္ေတြဘာေတြ ေျပာၿပီး မ'ဟန္႔' ခ်င္ပါဘူး။ လူငယ္ေလးေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရင္ဖြင့္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒါ ေၾကာင့္ အသစ္အဆန္းကို စမ္းသပ္ေနၾကတဲ့ လူငယ္ေတြကို တားဆီး ခ်ဳပ္ခ်ယ္ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ စမ္းသပ္မႈေတြ႔ရွိႏုိင္တယ္။ ဘာမွ မစမ္းသပ္ရင္ ဘာမွမေတြ႔ႏုိင္ဘူး။ ဘာမွ မေတြ႔ရင္ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး တိုးတတ္မွာလဲ။
မရွိမျဖစ္ အာနဲ႔ ဒီ
တိုင္းျပည္ တိုးတက္ဖို႔ ဆိုရင္ အသစ္အဆန္းေတြ စမ္းသပ္ ရွာေဖြေနဖို႔ လူငယ္ေတြကို အားေပးရပါမယ္။ လိုအပ္တာေတြကိုလည္း ျဖည့္ဆည္း ေပးရပါမယ္။ ထြန္းကား တိုးတတ္တဲ့ ႏုိင္ငံတိုင္းမွာ သုေတသနနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး (Research and Development) လုပ္ငန္းကို အစိုးရေတြက လုပ္ကိုင္႐ံုသာမက၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးတိုင္းမွာလည္း 'R & D' (အာနဲ႔ ဒီ) ဆိုတဲ့ ဌာနေတြကို ေငြေၾကး အမ်ားႀကီး အကုန္က်ခံၿပီး လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။ စာသင္ႏွစ္ တႏွစ္ ၿပီးဆံုးေတာ့မယ္ ဆိုရင္ ကုမၸဏီႀကီးေတြက တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းေတြမွာ သြားၿပီး ထူးခၽြန္ ထက္ျမက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို မက္လံုး အမ်ဳိးမ်ဳိးေပးၿပီး စည္း႐ံုးေခၚေလ့ ရွိပါတယ္။ လူငယ္ေတြရဲ႕ အစြမ္းအစကို ယံုၾကည္ အားထားတဲ့ သေဘာ ျဖစ္တယ္။
ယံုၾကည္မႈအေရးႀကီးဆံုး
ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္ စိတ္ခ်စြာနဲ႔ တာဝန္ တခုခု ေပးအပ္တယ္ ဆိုရင္၊ ကိုယ့္ဘက္ကလည္း တာဝန္ေက်ေအာင္ မျဖစ္မေန ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ ျပခ်င္တတ္တာဟာ လူ႔သဘာဝ ျဖစ္တယ္။ 'ယံုၾကည္မႈ' ဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြင္းမွာ အင္မတန္ အေရးပါတဲ့ အရာတခု ျဖစ္တယ္။ လူတဦးနဲ႔ တဦး ယံုၾကည္မႈအျပန္အလွန္ရွိမႈ ခင္မင္ရင္းႏွီးတဲ့ ဆက္ဆံမႈ ရွိႏိုင္တယ္။ ႏုိင္ငံ တႏိုင္ငံနဲ႔ တႏုိင္ငံ၊ လူမ်ိဳး တမ်ိဳးနဲ႔ တမ်ိဳးလည္း အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မႈ ရွိၾကပါမွ ခ်စ္ၾကည္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲ ေနထိုင္လို႔ ရႏိုင္တယ္။ တဦးနဲ႔ တဦးၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္ယြင္းသြားၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္မႈကို ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ တည္ေဆာက္လို႔ မရႏုိင္ပါဘူး။
လူငယ္စြမ္းအား အဓိက
ႏုိင္ငံတခု တိုးတတ္ ထြန္းကားေအာင္ တည္ေထာင္ဖို႔ လူငယ္ေတြရဲ႔ စြမ္းအားဟာ အဓိက က်ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ လူငယ္ေတြမွာမွ ထက္သန္တဲ့ အားမာန္ေတြ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ခုေခတ္ကို နည္းပညာေတြ တဟုန္ထိုး တိုးတက္ေနတဲ့ ေခတ္ကို လူငယ္ေတြမွပဲ အမီလိုက္ႏုိင္မွာ ျဖစ္တယ္။ လူႀကီး ဆိုတာက စိတ္သြားတိုင္း ကိုယ္ပါႏုိင္ေတာ့တာ မဟုတ္ဘူး။ အသစ္အဆန္းေတြ ရွာေဖြ စမ္းသပ္တဲ့ အလုပ္မ်ဳိးေတြကို လူငယ္ေတြပဲ ေရွ႕က ဦးေဆာင္ လုပ္ကိုင္ၾကပါေစ။
x x x x x
လူထုစိန္ဝင္း
ရနံ႔သစ္ မဂၢဇင္း၊ အမွတ္ (၉)၊ စက္တင္ဘာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊
* ေန႔သစ္ဝက္ဘ္ဆုိက္ မွ ဖတ္႐ႈမိ၍ ျပန္လည္မွ်ေဝသည္။
လူငယ္ စာနယ္ဇင္းသမားေလး တစု ေရာက္လာၿပီး ေျပာလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္း က်င့္ဝတ္ေတြ အေၾကာင္း အၿမဲလိုလို ေရးေနတာေၾကာင့္ ခုလို ေျပာလိုက္တာပါ။ အင္တာနက္ ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြ ဘေလာ့ခ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖတ္႟ေနသူ ျဖစ္ေတာ့ သူတို႔ေျပာသလို ဘေလာ့ခ္ေတြ ေသာင္းခ်ီ ရွိေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း မဖြယ္မရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို ညစ္ညမ္းတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
လူထု ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ
ဘေလာ့ခ္ ဆိုတာေတြ ေပၚေပါက္လာတာ သိပ္မၾကာလွေသးပါဘူး။ ကြန္ျပဴတာ သံုးႏုိင္သူတိုင္း ကိုယ္ပိုင္ဘေလာ့ခ္ေတြ လုပ္လို႔ရတာေၾကာင့္ အခ်ိန္ေပးႏိုင္သူတိုင္း၊ ဝါသနာပါသူတိုင္း ဘယ္သူမဆို လုပ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေလးေတြက အမ်ားဆံုး လုပ္ၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က သတင္းေတြ ဖလွယ္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က ေဖ်ာ္ေျဖေရး အတြက္၊ တခ်ဳိ႕က ပညာေရးအတြက္ လုပ္ၾကတယ္။ လူတိုင္း လုပ္လို႔ရတာေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္တဲ့ ဘေလာ့ခ္ခ္ဂါေတြကို တခ်ဳိ႕က 'လူထု ဂ်ာနယ္လစ္' (Citizen Journalist) လို႔ အမည္တပ္ေပး ၾကတယ္။ စစခ်င္းေတာ့ အေပ်ာ္ လုပ္ၾကတာပါ။ လုပ္ရင္း လုပ္ရင္းနဲ႔ ေနာက္ေတာ့ တကယ္ဝါသနာပါသြားၿပီး၊ တကယ္ကို ပံုမွန္ ဘေလာ့ခ္ခ္ေတြ ေထာင္ၿပီး သတင္း အလုပ္လုပ္တဲ့ ဘေလာ့ခ္ခ္ဂါေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။
ရင္ဖြင့္ေနရာ
ဘေလာ့ခ္ဂါေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ လူငယ္ေလးေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က သတင္းအလုပ္ကို ဝါသနာပါလို႔ လုပ္ၾကတာ။ တမင္တကာကို မဟုတ္မဟတ္ မေတာ္မေလွ်ာ္ေတြ လုပ္သူအခ်ဳိ႕လည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသာင္းခ်ီေနတဲ့ ဘေလာ့ခ္ခ္ေတြထဲမွာ သိပ္အမ်ား ႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး အမ်ားစုကေတာ့ လူငယ္ေလးေတြ အေပွ်ာ္တမ္း လုပ္ၾကတာမို႔ သင့္ မသင့္၊ ေတာ္ မေတာ္၊ တင့္တယ္၏ မတင့္တယ္၏၊ မစဥ္းစားတတ္လို႔ မေလွ်ာ္မကန္ ျဖစ္ေနတာေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘေလာ့ခ္ခ္ အင္တာနက္တို႔ဆိုတာေတြကို စၿပီး သံုး ႏိုင္ၾကတာ ဘာမွ မၾကာေသးပါဘူး။ ဒီေတာ့ လူငယ္ေလးေတြ အဖို႔ ကစားစရာ အ႐ုပ္ရသလို ေဆာ့လို႔၊ ကစားလို႔ အားမရႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္ၾကတာ သဘာဝက်ပါတယ္။
စမ္းသပ္မႈေတြ႔ရွိတယ္
ကြန္ျပဴတာ အင္တာနက္ ဆိုတာကလည္း ကစားစရာ အသစ္အဆန္း၊ ဘေလာ့ခ္ခ္ဂါေတြ အမ်ားစုကလည္း လူငယ္ေလးေတြ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ က်င့္ဝတ္ေတြဘာေတြ ေျပာၿပီး မ'ဟန္႔' ခ်င္ပါဘူး။ လူငယ္ေလးေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရင္ဖြင့္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒါ ေၾကာင့္ အသစ္အဆန္းကို စမ္းသပ္ေနၾကတဲ့ လူငယ္ေတြကို တားဆီး ခ်ဳပ္ခ်ယ္ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ စမ္းသပ္မႈေတြ႔ရွိႏုိင္တယ္။ ဘာမွ မစမ္းသပ္ရင္ ဘာမွမေတြ႔ႏုိင္ဘူး။ ဘာမွ မေတြ႔ရင္ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး တိုးတတ္မွာလဲ။
မရွိမျဖစ္ အာနဲ႔ ဒီ
တိုင္းျပည္ တိုးတက္ဖို႔ ဆိုရင္ အသစ္အဆန္းေတြ စမ္းသပ္ ရွာေဖြေနဖို႔ လူငယ္ေတြကို အားေပးရပါမယ္။ လိုအပ္တာေတြကိုလည္း ျဖည့္ဆည္း ေပးရပါမယ္။ ထြန္းကား တိုးတတ္တဲ့ ႏုိင္ငံတိုင္းမွာ သုေတသနနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး (Research and Development) လုပ္ငန္းကို အစိုးရေတြက လုပ္ကိုင္႐ံုသာမက၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးတိုင္းမွာလည္း 'R & D' (အာနဲ႔ ဒီ) ဆိုတဲ့ ဌာနေတြကို ေငြေၾကး အမ်ားႀကီး အကုန္က်ခံၿပီး လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။ စာသင္ႏွစ္ တႏွစ္ ၿပီးဆံုးေတာ့မယ္ ဆိုရင္ ကုမၸဏီႀကီးေတြက တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းေတြမွာ သြားၿပီး ထူးခၽြန္ ထက္ျမက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို မက္လံုး အမ်ဳိးမ်ဳိးေပးၿပီး စည္း႐ံုးေခၚေလ့ ရွိပါတယ္။ လူငယ္ေတြရဲ႕ အစြမ္းအစကို ယံုၾကည္ အားထားတဲ့ သေဘာ ျဖစ္တယ္။
ယံုၾကည္မႈအေရးႀကီးဆံုး
ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္ စိတ္ခ်စြာနဲ႔ တာဝန္ တခုခု ေပးအပ္တယ္ ဆိုရင္၊ ကိုယ့္ဘက္ကလည္း တာဝန္ေက်ေအာင္ မျဖစ္မေန ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ ျပခ်င္တတ္တာဟာ လူ႔သဘာဝ ျဖစ္တယ္။ 'ယံုၾကည္မႈ' ဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြင္းမွာ အင္မတန္ အေရးပါတဲ့ အရာတခု ျဖစ္တယ္။ လူတဦးနဲ႔ တဦး ယံုၾကည္မႈအျပန္အလွန္ရွိမႈ ခင္မင္ရင္းႏွီးတဲ့ ဆက္ဆံမႈ ရွိႏိုင္တယ္။ ႏုိင္ငံ တႏိုင္ငံနဲ႔ တႏုိင္ငံ၊ လူမ်ိဳး တမ်ိဳးနဲ႔ တမ်ိဳးလည္း အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မႈ ရွိၾကပါမွ ခ်စ္ၾကည္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲ ေနထိုင္လို႔ ရႏိုင္တယ္။ တဦးနဲ႔ တဦးၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္ယြင္းသြားၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္မႈကို ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ တည္ေဆာက္လို႔ မရႏုိင္ပါဘူး။
လူငယ္စြမ္းအား အဓိက
ႏုိင္ငံတခု တိုးတတ္ ထြန္းကားေအာင္ တည္ေထာင္ဖို႔ လူငယ္ေတြရဲ႔ စြမ္းအားဟာ အဓိက က်ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ လူငယ္ေတြမွာမွ ထက္သန္တဲ့ အားမာန္ေတြ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ခုေခတ္ကို နည္းပညာေတြ တဟုန္ထိုး တိုးတက္ေနတဲ့ ေခတ္ကို လူငယ္ေတြမွပဲ အမီလိုက္ႏုိင္မွာ ျဖစ္တယ္။ လူႀကီး ဆိုတာက စိတ္သြားတိုင္း ကိုယ္ပါႏုိင္ေတာ့တာ မဟုတ္ဘူး။ အသစ္အဆန္းေတြ ရွာေဖြ စမ္းသပ္တဲ့ အလုပ္မ်ဳိးေတြကို လူငယ္ေတြပဲ ေရွ႕က ဦးေဆာင္ လုပ္ကိုင္ၾကပါေစ။
လူထုစိန္ဝင္း
ရနံ႔သစ္ မဂၢဇင္း၊ အမွတ္ (၉)၊ စက္တင္ဘာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊
* ေန႔သစ္ဝက္ဘ္ဆုိက္ မွ ဖတ္႐ႈမိ၍ ျပန္လည္မွ်ေဝသည္။
.jpg)
Posts
