သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ထားဝယ္၌ ေဆြးေႏြး

http://burma.irrawaddy.org/archives/23912

တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အခြင့္အလမ္း ဆိုင္ရာအလုပ္႐ုံ ေဆြးေႏြးပြဲ တခုကို ထား၀ယ္ၿမိဳ႕တြင္ ယေန႔ က်င္းပေၾကာင္း သိရသည္။

အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္ေနသူမ်ား

ဇီဝမ်ဳိးစံု မ်ဳိးကြဲႏွင့္ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးအသင္း (BANCA) ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ေရေအာက္ သယံဇာတ ထိန္းသိမ္းေရး (FFI) အဖြဲ႔တို႔ က ဦးေဆာင္က်င္းပျခင္း ျဖစ္သည္။
ထားဝယ္ ေဒသတြင္းရွိ လူထုအေျချပဳ လူမႈေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ရပ္မိရပ္ဘမ်ား၊ အစိုးရအဖြဲ႔ ဝန္ႀကီးမ်ား၊ တာဝန္ရွိသူမ်ား အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၄ ခုက အဖြဲ႔ဝင္ ၁၅၀ ခန္႔တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး စာတမ္း ၇ ေစာင္ဖတ္ၾကားျခင္းႏွင့္ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း BANCA (ဘန္ကာ)အဖြဲ႔က ေျပာျပသည္။

ထိုအလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ဘန္ကာႏွင့္ ဥေရာပအေျခစိုက္ FFI အဖြဲ႔တို႔ တနသၤာရီတိုင္းအတြင္း အ႑၀ါ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ား စတင္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ တိုင္းအစိုးရအဖြဲ႔၊ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ညိႇႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေၾကာင္း ဘန္ကာအဖြဲ႔ ဥကၠဌ ေဒါက္တာ ထင္လွက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။
ယေန႔ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္ခဲ့သည့္ ထားဝယ္ တကၠသိုလ္ စိတ္ပညာဌာနမွ နည္းျပတဦး ျဖစ္သူ ဆရာ ဦးေဇာ္သူရကလည္း “သူတို႔လုပ္ငန္းေတြ မစရေသးဘူး။ စမွာကို သူတို႔က သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး knowledge (ဗဟုသုတ) စေပးပါတယ္။ ေနာက္ FFI အေၾကာင္း စတင္ မိတ္ဆက္ရွင္းလင္းတာ။ ဒါကေတာ့ ထားဝယ္မွာ ပထမဆံုး ေဆြးေႏြးပြဲပါပဲ။ ေအာက္တိုဘာ ၂၉ ရက္ ၿမိတ္ၿမိဳ႕မွာ လုပ္မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္” ဟု ေျပာျပသည္။

သစ္ေတာေရးရာဌာနမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးက သစ္ေတာႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ၎တို႔ လုပ္ေဆာင္ေနသည္မ်ားကို တင္ျပျခင္း၊ ေမြး၊ ေရလုပ္ငန္းမွ ငါး သယံဇာတ ထိန္းသိမ္းေရးအေၾကာင္း၊ FFI က ဒါ႐ိုက္တာ မစၥတာ ဖရန္႔မုန္းဘတ္က ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ တြဲလုပ္သြားမည့္ အရာမ်ားအေၾကာင္း၊ ေဒါက္တာ ထင္လွက ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးတြင္ ဘန္ကာအဖြဲ႔မွ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေဒသခံမ်ားထံ တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ဘန္ကာသည္ ဇီဝမ်ဳိးကြဲ ထိန္းသိမ္းေရး စစ္တမ္းမ်ားကို ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ခဲ့ၿပီး ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ေဒသတြင္း တရားဝင္ အန္ဂ်ီအိုအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့သည္။ ေရေအာက္မ်ဳိးကြဲမ်ား မ်ားျပားသည့္ င၀န္ျမစ္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ မုတၱမ ပင္လယ္ေကြ႔ တဝိုက္ မြန္ျပည္နယ္၊ ပဲခူးတိုင္း၊ ရန္ကုန္တိုင္းတို႔တြင္ ေရတိမ္ေဒသ ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ၿပီး ရခိုင္ေဒသတြင္ သဘာဝပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ကြန္ရက္(MERN) ႏွင့္ ပူးတြဲ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။
အေရွ႕ေတာင္ အာရွတြင္ ဒုတိယအႀကီးဆံုး ႏိုင္ငံျဖစ္သည့္ ဇီဝမ်ဳိးကြဲစံုလင္ ၾကြယ္ဝေသာ ျမန္မာျပည္တြင္ ဘန္ကာ အဖြဲ႔သည္ FFI ႏွင့္အတူ ခ်င္းႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တို႔ရွိ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔မ်ားအား သစ္ေတာႏွင့္သဘာဝထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အရည္အေသြးမ်ား ျမႇင့္တင္ေပးသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားလည္း လုပ္ေဆာင္ေနသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္းေဒသတြင္ သဘာဝပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ စုေပါင္းသစ္ပင္စိုက္ျခင္း၊ ရွားပါးမ်ဳိးစိတ္မ်ား ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ တံငါရြာမ်ားသို႔ ကြင္းဆင္းသြားေရာက္ကာ ငါးဖမ္းနည္းပညာမ်ား၊ တံငါရြာမ်ားရွိ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ တဖက္တလမ္း ဝင္ေငြရွာႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းအကူအညီႏွင့္ အေသးစားေခ်းေငြ အေထာက္အပံ့ေပးျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ စီစဥ္ထားသည္ဟု FFI က ဆိုေၾကာင္း ေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္သူမ်ားက ေျပာသည္။

“FFI ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကေတာ့ ေကာင္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာရွိတဲ့ တခ်ဳိ႕ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေတြက သူတို႔ေျပာတဲ့ စံႏႈန္းနဲ႔ရပါ့မလား။ ဥပမာ သူတို႔ေျပာတဲ့ ဂ်ာမနီက ေက်ာက္မီးေသြးစက္႐ံုေတြ တအားေကာင္းတယ္ ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ လာလုပ္မယ့္ ေက်ာက္မီးေသြးစက္ရံုက တ႐ုတ္က လုပ္မွာ။ အဲဒါကို က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လို လက္ခံေပးမလဲ။ က်ေနာ္တို႔ တိုးတက္မႈကို မကန္႔ကြက္ဘူး။ အဲ့ဒီ ေနာက္မွာ ကပ္ပါလာမယ့္ ညစ္ညမ္းစက္႐ံုေတြ က်ေနာ္တို႔ မလိုခ်င္ဘူး” ဟု ေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္ခဲ့သည့္ ထားဝယ္ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႔မွ ကိုသန္းဝင္းက ဆိုသည္။
ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းႏွင့္ ကမ္းပါးၿပိဳပ်က္ျခင္း ကာကြယ္ရန္ နည္းပညာမ်ားျဖင့္ မည္ကဲ့သို႔ ထိန္းသိမ္းရမည္တို႔ကို ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ဖလွယ္ရန္ လာမည့္ ႏိုဝင္ဘာ ၄ ရက္တြင္ တံငါလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ေသာ စမ္းလွမ္းရြာ၊ ဆီစစ္ရြာ စတဲ့ တံငါရြာမ်ားသို႔ သြားေရာက္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

ဘန္ကာသည္ ရပ္ဆိုင္းထားရေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ ဧရာဝတီ ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းတြင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ဆန္းစစ္ျခင္း(EIA) ကို အဓိက လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ အဖြဲ႔ျဖစ္ၿပီး စာမ်က္ႏွာ ၉၀၀ ရွိ အစီရင္ခံစာ တေစာင္လည္း အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ပ်ံ႕ႏံွ႔ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ထိုအစီရင္ခံစာတြင္ ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူထုအေပၚ ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိႏိုင္သည္ဟု ေျပာဆိုထားေသာ္လည္း စီမံကိန္းအား ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ထားဝယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္း အထူးစီးပြားေရးဇုန္ တည္ေဆာက္ေရးတြင္လည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈဆန္းစစ္ျခင္း (EIA) ႏွင့္ လူမႈဘဝအေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ဆန္းစစ္ျခင္းတို႔ကို ယခုႏွစ္ မကုန္ခင္ လုပ္ေဆာင္သြားရန္ ရွိသည္ဟု သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနေသာ္လည္း မည္သည့္အဖြဲ႔က တာဝန္ယူ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း မသိရေပ။

ေဒါက္တာ ထင္လွကမူ ယခုအခ်ိန္ထိေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီဘက္က ကမ္းလွမ္းလာမႈ မရွိေသးသည့္အတြက္ EIA/SIA ဆန္း စစ္မႈမ်ားကို ၎တို႔အဖြဲ႔မွ လုပ္ေဆာင္မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

BANCA အဖြဲ႔ ဥကၠဌ ေဒါက္တာ ထင္လွ

“က်ေနာ္တို႔က အဏၰ၀ါ ထိန္းသိမ္းေရးေတြ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ပိုင္း ကို ေျခလွမ္းစလာတာပါ။ ထားဝယ္ေရနက္ စီမံကိန္းနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ မရွိပါဘူး” ဟု ေဒါက္တာ ထင္လွက ဆိုသည္။

ထိုစီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိသည့္အတြက္ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ အစိုးရ၊ ကုမၸဏီတို႔အၾကား နားလည္မႈ လြဲမွားေနရသည္ဟု ယူဆေၾကာင္းႏွင့္ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား လိုအပ္သကဲ့သို႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းမႈမ်ားလည္း ပိုမို လုပ္ေဆာင္ရန္လိုေၾကာင္း သူက ဆိုသည္။
စီမံကိန္းဧရိယာ စတုရန္းမိုင္ ၂၅၀ ေက်ာ္ျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာက္လုပ္မည့္ ထားဝယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ အေျခခံအေဆာက္အအုံမ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ အၿပီးေဆာက္လုပ္ရန္ အီတာလ်ံ-ထိုင္း ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္ေရး ကုမၸဏီ (ITD) က ခန္႔မွန္းထားသည္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္က သေဘာတူခဲ့သည့္ ထိုစီမံကိန္း အစအျဖစ္ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံကို အလြယ္တကူ ဆက္သြယ္ႏိုင္မည့္ ထားဝယ္-ကန္ခ်နဘူရီ ကားလမ္းကို ေဖာက္လုပ္ေနၿပီး ထိုကားလမ္းေဖာက္ျခင္းႏွင့္ စီမံကိန္းကြပ္ကဲေရး႐ုံးအတြက္ အေဆာက္အအုံမ်ား ေဆာက္လုပ္ျခင္းတို႔တြင္ ေဒသခံရြာသားမ်ား၏ ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမမ်ား ဆံုးရႈံးခဲ့ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာဆိုသည္။

လမ္းေဖာက္လုပ္သည့္အတြက္ သီဟိုႏွင့္ ရာဘာ အဓိက စိုက္ပ်ဳိးေသာ ေဒသခံမ်ား၏ ၿခံေျမမ်ား ဖ်က္ဆီးခံရသကဲ့သို႔ ထိုဥယ်ာဥ္ၿခံမ်ား၏ ကာလေပါက္ေစ်းထက္ ေလ်ာ္ေၾကး ေလွ်ာ့ေပးသည့္အတြက္ အမ်ားစုက လက္မခံေၾကာင္းလည္း ေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္ မင္းဒပ္ရြာေက်ာင္း ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

မင္းဒပ္ရြာအပါအ၀င္ ေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္ရွိ ရြာ ၉ ရြာ၊ ေရနက္ကြင္း ဧရိယာ နဘုလယ္ေဒသရွိ ရြာ ၅ ရြာတို႔အား ေျပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ရန္ ရြာသစ္မ်ား ေဆာက္လုပ္လ်က္ရွိေၾကာင္းလည္း သိရသည္။
ယခုႏွစ္ မကုန္ခင္တြင္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းဧရိယာတြင္းရွိ ရြာတခ်ဳိ႕ စတင္ေျပာင္းေရႊ႔မည္ဟု သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနၿပီး ေရျဖဴၿမိဳ႕အပိုင္ နဘုလယ္ေဒသရွိ မူးဒူးရြာမွာ ပထမဆံုး ေျပာင္းေရႊ႕ခံရမည္ဟု ေဒသခံမ်ားက ေျပာဆိုေနၾကေသာ္လည္း အာဏာပိုင္မ်ားဘက္က တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိေသးေခ်။

မူးဒူးရြာမွ ၂ မိုင္ေက်ာ္အကြာရွိ ေျပာင္းေရႊ႕ေနရာခ်မည့္ ရြာသစ္သည္ လယ္ေျမျဖစ္သည့္အတြက္ ေသာက္သံုးေရရရွိမႈႏွင့္ ဥယ်ာဥ္ စိုက္ပ်ဳိးေျမ အခက္အခဲရွိႏိုင္ေၾကာင္း ထားဝယ္ေဒသဖြ႔ံၿဖိဳးေရးအသင္း အဖြဲ႔၀င္မ်ားက ေျပာဆိုၾကသည္။